آنچه خواهید خواند:
در این مقاله قصد داریم روند گام‌به‌گام ساخت یک برنامه DAPP یا برنامه غیرمتمرکز را توضیح دهیم. DAPP یک برنامه نرم‌افزاری است که به‌جای یک سرور مرکزی، روی یک شبکه بلاکچین اجرا می‌شود. این بدان معناست که توسط هیچ نهاد یا سازمانی کنترل نمی‌شود و بر روی یک شبکه توزیع‌شده از رایانه‌ها کار می‌کند که برای پردازش و تأیید داده‌ها با یکدیگر همکاری می‌کنند. به همین دلیل، DAPP ها اغلب ایمن تر، شفاف تر و در برابر سانسور یا دستکاری نسبت به برنامه‌های کاربردی سنتی، مقاوم‌‌تر هستند.
گام اول: یک پلتفرم بلاکچین را انتخاب کنید
هنگام انتخاب پلتفرم بلاکچین مناسب برای ساخت dapp، باید یک تحلیل تجاری و اعتبارسنجی از مفهوم اولیه و ایده اصلی انجام شود. چنین تحلیلی به ما کمک می‌کند دریابیم که چه فرآیندهایی را پیاده‌سازی کنیم و چگونه آن فرآیندها در یک محیط غیرمتمرکز عمل خواهند کرد.
اولین قدم این است که یک پلتفرم بلاکچین را انتخاب کنید و بر روی آن DAPP خود را بسازید. پلتفرمی که انتخاب می‌کنید، بر سازگاری، جامعه، مقیاس‌پذیری، امنیت و هزینه توسعه و استقرار DAPP شما تأثیر می‌گذارد. در مقاله «پلتفرم‌های مناسب برای ساخت DAPP» گزینه‌های محبوب برای توسعه dapp را معرفی کرده‌ایم که هرکدام نقاط قوت و ضعف خاص خود را دارند. برای انتخاب پلتفرم مناسب، باید الزامات و اهداف پروژه و تخصص فنی تیم توسعه خود را در نظر بگیرید. نکته مهم این است که پلتفرمی را انتخاب کنید که برای نیازهای خاص شما مناسب باشد تا از موفقیت dapp خود اطمینان حاصل نمایید.
گام دوم: هدف و ویژگی‌های dapp خود را مشخص کنید
تعریف هدف و ویژگی‌های dapp شما یک گام مهم در فرآیند توسعه است. قبل از شروع ساخت، باید درک روشنی از اینکه dapp شما چه مشکلی را حل می‌کند و چه چیزی آن را از سایر برنامه‌ها متمایز می‌کند، داشته باشید. در ادامه چند نکته درمورد چگونگی تعریف هدف و ویژگی‌های dapp آورده شده است؛
شناسایی مشکل: با شناسایی مشکلی که dapp شما قرار است حل کند، شروع کنید. این مشکل می‌تواند هرچیزی از ساده کردن یک فرآیند تجاری گرفته تا بهبود تجربه کاربری یک برنامه موجود باشد.
مخاطبان هدف خود را تعریف کنید: درک مخاطبان هدف به شما کمک می‌کند تا برنامه‌ای بسازید که نیازها و ترجیحات خاص آن‌ها را برآورده سازد.
نقاط فروش منحصربهفرد خود را تعیین کنید: درک نقاط فروش منحصربه‌فردتان به شما کمک می‌کند تا در یک بازار شلوغ، محصول خود را متمایز کنید.
تجربه کاربری را ترسیم کنید: رابط کاربری و جریان کاربر را ترسیم کنید تا درک بهتری از نحوه عملکرد dapp خود به‌طور ملموس داشته باشید.
اولویت‌‌بندی ویژگی‌ها: هنگامی که درک بهتری از مخاطبان هدف، نقاط فروش منحصربهفرد و تجربه کاربری خود پیدا کردید، می‌توانید اولویت‌‌بندی ویژگی‌ها را شروع کنید. روی ویژگی‌هایی تمرکز کنید که برای کاربران شما مهم‌تر هستند و با هدف اصلی dapp شما هم‌راستا می‌باشند.
تعریف هدف و ویژگی‌های dapp شما یک فرآیند پیوسته است که نیاز به تکرار و اصلاح مداوم دارد. با صرف زمان برای درک کاربران و نیازهای آن‌ها، می‌توانید برنامه‌ای ایجاد کنید که ارزش واقعی و موردنیاز کاربر را ارائه کند و در بازاری که پر از برنامه‌های متفاوت است، برجسته شود.
گام سوم: یک زبان برنامهنویسی را انتخاب کنید
انتخاب زبان برنامهنویسی مناسب هنگام توسعه یک dapp بسیار مهم است، زیرا به‌طور مستقیم بر عملکرد و سازگاری برنامه شما تأثیر می‌گذارد. پلتفرم‌های مختلف بلاکچین از زبان‌های برنامهنویسی مختلفی پشتیبانی می‌کنند و مهم است موردی را انتخاب کنید که با پلتفرم انتخابی شما سازگار باشد. در مقاله «بهترین زبان‌های برنامهنویسی برای توسعه بلاکچین در سال ۲۰۲۴» زبان‌های برنامهنویسی برتر را معرفی نموده‌ایم. در ادامه چند نکته درمورد نحوه انتخاب زبان برنامهنویسی بیان خواهد شد؛
سازگاری پلتفرم را در نظر بگیرید: همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، پلتفرم‌های گوناگون بلاکچین از زبان‌های برنامهنویسی مختلف پشتیبانی می‌کنند. به‌عنوان مثال، اتریوم از Solidity استفاده می‌کند، EOS از C++ و بایننس Smart Chain از Solidity و Vyper پشتیبانی می‌کند.
تخصص تیم خود را ارزیابی کنید: در انتخاب زبان برنامهنویسی، تخصص فنی تیم توسعه خود را در نظر بگیرید. اگر تیم شما از قبل با یک زبان خاص آشنا است، ممکن است به‌جای یادگیری زبان جدید، به همان زبان پایبند باشید.
ارزیابی ویژگی‌های زبان: ویژگی‌های زبان‌های برنامهنویسی مختلف را ارزیابی نمایید تا دریابید کدام‌یک از آن‌ها برای dapp شما مناسب‌تر هستند. به‌عنوان مثال، Solidity یک انتخاب محبوب برای dappهای اتریوم است، زیرا از توسعه قرارداد هوشمند پشتیبانی می‌کند و ویژگی‌های امنیتی داخلی را ارائه می‌دهد.
پشتیبانی انجمن را بررسی کنید: یک جامعه قوی از توسعه‌دهندگان و کاربران می‌تواند پشتیبانی و منابع ارزشمندی را در هنگام ساختن یک برنامه ارائه دهد. سطح پشتیبانی جامعه از زبان‌های برنامهنویسی مختلف را بررسی کنید تا مطمئن شوید که به منابع و کمک‌های موردنیاز خود دسترسی دارید.
در نهایت، مهم است زبانی را انتخاب کنید که با پلتفرم بلاکچین انتخابی شما سازگار باشد و ویژگی‌ها و قابلیت‌هایی را که برای ایجاد یک dapp موفق نیاز دارید، ارائه دهد.
گام چهارم: محیط توسعه خود را تنظیم کنید
محیط توسعه، مجموعه‌ای از ابزارها و نرم‌افزارها است که برای نوشتن، کامپایل و تست کد خود از آن‌ها استفاده می‌کنید. در ادامه جزئیات بیشتری از مراحل مربوط به تنظیم محیط توسعه ارائه شده است؛
ویرایشگر کد را انتخاب کنید: ویرایشگر کد، یک برنامه نرم‌افزاری است که از آن برای نوشتن و ویرایش کد استفاده می‌شود. ویرایشگرهای کد زیادی برای انتخاب وجود دارد، مانند Visual Studio Code ،Atom ،Sublime Text و غیره.
کامپایلر را نصب کنید: کامپایلر برنامه‌ای است که کد شما را به کد قابل خواندن ماشین ترجمه می‌کند و می‌تواند توسط پلتفرم بلاکچین اجرا شود. زبان‌های برنامهنویسی مختلف، کامپایلرهای متفاوتی دارند و شما باید کامپایلر مناسب زبان انتخابی خود را نصب کنید. به‌عنوان مثال، Solidity کامپایلر خود یعنی solc را دارد که باید آن را نصب کنید.
یک چهارچوب آزمایشی را نصب کنید: یک چهارچوب آزمایشی، مجموعه‌ای از ابزارها و کتابخانه‌هایی است که شما از آن‌ها برای آزمایش dapp خود استفاده می‌کنید و اطمینان حاصل می‌کنید که طبق برنامه کار می‌کند. چهارچوب‌های آزمایشی (framework) محبوب برای Dappهای اتریوم، عبارت‌اند از: Truffle ،Hardhat و Brownie.
راه‌اندازی یک بلاکچین محلی: برای آزمایش dapp خود، باید آن را بر روی یک پلتفرم بلاکچین مستقر کنید. شما می‌توانید یک محیط بلاکچین محلی را با استفاده از ابزارهایی مانند Ganache یا Geth راه‌اندازی کنید. یک بلاکچین محلی به شما این امکان را می‌دهد که عملکرد و قراردادهای هوشمند dapp خود را در یک محیط امن و کنترل‌شده، آزمایش نمایید.
اتصال به بلاکچین: هنگامی که محیط توسعه خود را راه‌اندازی کردید، باید به پلتفرم بلاکچینی که انتخاب کرده‌اید متصل شوید. راه‌اندازی محیط توسعه شما می‌تواند یک فرآیند پیچیده باشد، اما برای ایجاد یک برنامه موفق ضروری است. با نصب ابزارها و نرم‌افزارهای لازم و راه‌اندازی یک محیط بلاکچین محلی، می‌توانید در زمان صرفه‌جویی کنید، هزینه‌ها را کاهش دهید و اطمینان حاصل کنید که dapp شما همان‌طور که می‌خواهید کار می‌کند.
گام پنجم: قرارداد هوشمند خود را بنویسید و آزمایش کنید
نوشتن و آزمایش قرارداد هوشمند، یک گام مهم در توسعه dapp شما است. قرارداد هوشمند یک کد خوداجرا است که روی بلاکچین اجرا می‌شود و فرآیند اجرای قوانین و مقررات dapp شما را خودکار می‌کند. در ادامه، جزئیات بیشتری از مراحل مربوط به نوشتن و آزمایش قرارداد هوشمند آورده شده است؛
کد را بنویسید: اگر از Solidity استفاده می‌کنید، می‌توانید از یک ویرایشگر کد برای نوشتن کد قرارداد هوشمند خود استفاده کنید. برای به حداقل رساندن خطر باگ‌ها و آسیب‌پذیری‌ها، هنگام نوشتن کد، حتماً بهترین شیوه‌ها و دستورالعمل‌های امنیتی را دنبال کنید.
کامپایل کد: شما باید کد خود را با استفاده از یک کامپایلر، کامپایل کنید. کامپایلر کد Solidity شما را به بایت کدی تبدیل می‌کند که می‌تواند بر روی بلاکچین اجرا شود. این بایت کد به‌عنوان یک قرارداد هوشمند روی بلاکچین ذخیره می‌شود.
تست قرارداد هوشمند: می‌توانید از یک چهارچوب آزمایشی مانند Truffle یا Hardhat برای آزمایش قرارداد هوشمند خود استفاده کنید. این چهارچوب‌ها مجموعه‌ای از ابزارهای آزمایشی را ارائه می‌کنند که به شما امکان می‌دهند عملکرد قرارداد هوشمند خود را آزمایش کنید و اطمینان حاصل نمایید که مطابق انتظار کار می‌کنند.
استقرار قرارداد هوشمند: پس از انجام وظایف فوق و ایجاد هرگونه تغییر لازم، می‌توانید آن را در بلاکچین مستقر کنید. این فرایند معمولاً شامل استفاده از یک برنامه مشتری مانند Geth یا Parity اتریوم، برای استقرار قرارداد هوشمند شما در شبکه مناسب است.
نوشتن و آزمایش قرارداد هوشمند می‌تواند فرآیندی زمان‌بر و پیچیده باشد، اما برای اطمینان از اینکه dapp شما همان‌طور که در نظر گرفته شده است کار می‌کند، ضروری است.
گام ششم: طراحی و ساخت رابط کاربری
رابط کاربری، بخشی از برنامه شما است که کاربران با آن تعامل خواهند داشت؛ بنابراین، مهم است که آن را کاربرپسند و از نظر بصری جذاب کنید. مراحل مربوط به طراحی و ساخت رابط کاربری dapp به شرح زیر است:
تعریف جریان کاربر: باید جریان کاربر را تعریف کنید؛ این پروسه شامل ترسیم مراحلی است که کاربر هنگام استفاده از dapp شما انجام خواهد داد. به‌عنوان مثال، اگر dapp شما یک صرافی غیرمتمرکز است، جریان کاربر ممکن است شامل انتخاب یک توکن برای معامله، وارد کردن مقدار موردنظر و تأیید تراکنش باشد.
ایجاد wireframes: قبل از ساختن رابط کاربری، ایده خوبی است که wireframe بسازید. Wireframes به شما کمک می‌کند تا به‌سرعت روی طرح خود تست‌ها را تکرار کنید و اطمینان حاصل کنید که نیازهای کاربران شما را برآورده می‌کند.
ایجاد رابط کاربری: هنگامی که wireframeهای خود را ایجاد کردید، می‌توانید شروع به ساخت UI کنید که معمولاً شامل استفاده از HTML ،CSS و جاوا اسکریپت برای ایجاد صفحات وب یا صفحه نمایش برنامه‌های تلفن همراه است که با قرارداد هوشمند شما تعامل دارند. شما می‌توانید از هر فریم ورک front-end استفاده کنید تا فرآیند توسعه را ساده کنید و اطمینان حاصل نمایید که UI شما پاسخ‌گو و مقیاس‌پذیر است.
UI را آزمایش کنید: باید رابط کاربری را آزمایش کنید تا مطمئن شوید همان‌طور که در نظر گرفته شده است کار می‌کند. این مرحله شامل آزمایش عملکرد هر صفحه و همچنین آزمایش جریان کاربر برای اطمینان از شهودی بودن و استفاده آسان است. می‌توانید از ابزارهای آزمایشی مانند Selenium یا Cypress برای خودکار کردن تست رابط کاربری‌تان بهره ببرید و اطمینان حاصل کنید که dapp شما قابل‌اعتماد و بدون اشکال است.
با دنبال کردن این مراحل، می‌توانید یک رابط کاربرپسند و بصری برای dapp خود طراحی و ایجاد کنید. موارد فوق به شما کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که کاربران شما تجربه مثبتی دارند و به احتمال زیاد در آینده از dapp شما استفاده خواهند کرد.
گام هفتم: رابط کاربری خود را به قرارداد هوشمند خود وصل کنید
اتصال رابط کاربری (UI) به قرارداد هوشمند، یک گام مهم در فرآیند توسعه است؛ زیرا به کاربران اجازه می‌دهد تا از طریق مرورگر وب یا برنامه تلفن همراه با dapp شما تعامل داشته باشند. برای انجام این کار، باید از یک کتابخانه web3 استفاده کنید که یک کتابخانه جاوا اسکریپت است و یک رابط کاربری مناسب برای تعامل با بلاکچین اتریوم فراهم می‌کند. در ادامه، مراحل مربوط به اتصال UI شما به قرارداد هوشمند بیان شده است؛
یک کتابخانه web3 انتخاب کنید: چندین کتابخانه web3 از جمله Web3.js ،ethers.js و web3py در دسترس هستند. کتابخانه‌ای را انتخاب کنید که با پلتفرم بلاکچین و زبان برنامهنویسی شما سازگار باشد.
راه‌اندازی ارائه‌دهنده web3: کتابخانه web3 باید با ارائه‌دهنده‌ای راه‌اندازی شود که به آن اجازه می‌دهد با بلاکچین تعامل داشته باشد. می‌توانید از یک ارائه‌دهنده محلی مانند Ganache یا Hardhat برای آزمایش و توسعه، یا یک ارائه‌دهنده راه دور مانند Infura یا Alchemy برای استقرار در شبکه اصلی استفاده کنید.
به قرارداد هوشمند خود متصل شوید: هنگامی که ارائه‌دهنده وب 3 را مقداردهی اولیه کردید، می‌توانید با استفاده از آدرس و ABI (رابط باینری برنامه) به قرارداد هوشمند خود متصل شوید. ABI یک فایل JSON است که رابط قرارداد هوشمند شما از جمله روش‌ها و رویدادهای آن را توصیف می‌کند.
تعامل با قرارداد هوشمند خود: هنگامی که به قرارداد هوشمند خود متصل شدید، می‌توانید از کتابخانه web3 برای تعامل با روش‌ها و رویدادهای آن استفاده کنید. این فرایند معمولاً شامل فراخوانی روش‌هایی برای خواندن یا نوشتن داده‌ها در بلاکچین و مشاهده رویدادهایی است که توسط قرارداد هوشمند منتشر می‌شوند.
با دنبال کردن این مراحل، می‌توانید رابط کاربری خود را به قرارداد هوشمندتان متصل نمایید و یک برنامه کاملاً کاربردی ایجاد کنید که از طریق مرورگر وب یا برنامه تلفن همراه قابل دسترسی باشد.
گام هشتم: DAPP خود را مستقر کنید
استقرار dapp شما در شبکه بلاکچین، آخرین مرحله در فرآیند توسعه است. این مرحله شامل آپلود قرارداد هوشمند و رابط کاربری شما در زنجیره بلوک است و آن را در دسترس عموم برای استفاده قرار می‌دهد.
مراحل مربوط به استقرار dapp:
شبکه بلاکچین را انتخاب کنید: برای استقرار dapp خود باید یک شبکه بلاکچین را انتخاب کنید. بلاکچین انتخابی می‌تواند یک شبکه آزمایشی مانند تست Goerli یا Polygon Mumbai برای آزمایش و توسعه، یا شبکه اصلی برای استقرار تولید باشد.
محیط استقرار خود را تنظیم کنید: باید با نصب ابزارهای لازم و پیکربندی تنظیمات استقرار، محیط استقرار خود را راه‌اندازی کنید.
قرارداد هوشمند خود را کامپایل کنید و انتقال دهید: کد قرارداد هوشمند خود را با استفاده از یک کامپایلر مانند Solidity Compiler، کامپایل کنید و سپس با استفاده از یک ابزار استقرار مانند Truffle یا Remix آن را به بلاکچین منتقل نمایید. این مرحله، یک نمونه جدید از قرارداد هوشمند شما در بلاکچین با یک آدرس منحصربهفرد ایجاد می‌کند.
رابط کاربری خود را مستقر کنید: هنگامی که قرارداد هوشمند شما مستقر شد، باید رابط کاربری خود را در یک وب‌سرور یا شبکه تحویل محتوا (CDN) مستقر کنید. با این کار، رابط کاربری‌تان از طریق URL در دسترس عموم قرار می‌گیرد.
رابط کاربری خود را به قرارداد هوشمندتان متصل کنید: در نهایت، برای اتصال به قرارداد هوشمند مستقرتان باید رابط کاربری خود را به‌روز کنید. این پروسه معمولاً شامل به‌روزرسانی آدرس قرارداد و ABI در کد کتابخانه web3 شما است.
پس از انجام این مراحل، dapp شما مستقر شده و در شبکه بلاکچین به‌صورت عمومی قابل دسترس خواهد بود. کاربران می‌توانند از طریق یک مرورگر وب یا برنامه موبایل با dapp شما تعامل داشته باشند و شما می‌توانید استفاده و عملکرد آن را در بلاکچین نظارت کنید.
جمع‌بندی
مراحل مطرح شده در این مقاله برای ساخت یک DAPP ممکن است در ابتدا پیچیده و دشوار به نظر برسد، اما اولین قدم برای شروع این کار است. در یک بازار رقابتی مانند بلاکچین، هر پروژه‌ای علاوه‌بر راه‌حل‌های جدید و خلاقانه، به یک ایده تجاری توسعه‌یافته برای موفقیت پروژه نیاز دارد و در حالت کلی می‌توان گفت پروژه‌هایی که می‌تواند راه‌حل مقرون‌به‌صرفه‌تری را به بازار ارائه دهند، پتانسیل موفق شدن بیشتری دارند.
بعد از مشخص شدن طرح توجیهی و ایده تجاری در هر پروژه، باید با توجه به منابع و الزامات پروژه خود، مراحل توضیح داده شده در این مقاله را با دقت دنبال کنید تا بتوانید یک برنامه غیرمتمرکز موفق را به‌صورت صحیح در شبکه بلاکچین ایجاد کرده و توسعه دهید.
