14 خرداد 1404

6 دقیقه

پیشرفته

شاخص M2 چیست؟ + آشنایی با شاخص عرضه پول

شاخص M2 یکی از روش‌های اندازه‌گیری کل حجم پول در گردش در یک اقتصاد است. این شاخص هم پول‌های بسیار نقد، مانند وجه نقد و سپرده‌های جاری (که به آن‌ها M1 گفته می‌شود) را در بر می‌گیرد و هم دارایی‌هایی با نقدشوندگی کمتر، مانند حساب‌های پس‌انداز، سپرده‌های مدت‌دار و صندوق‌های بازار پول.

اقتصاددانان، سیاست‌گذاران و سرمایه‌گذاران از شاخص M2 برای ارزیابی وضعیت سلامت اقتصادی استفاده می‌کنند. وقتی حجم پول در اقتصاد زیاد باشد، افراد و کسب‌وکارها تمایل بیشتری به خرج کردن دارند. اما اگر مقدار پول در گردش کاهش یابد، طبیعتاً میزان هزینه‌کرد نیز کمتر خواهد شد.

M2 از چه اجزایی تشکیل شده است؟

بانک مرکزی ایالات متحده (Federal Reserve) شاخص M2 را بر پایه چند مؤلفه مختلف محاسبه می‌کند که شامل وجه نقد، موجودی در حساب‌های جاری و پس‌انداز می‌شود. همچنین شاخص M2 سپرده‌های مدت‌دار (گواهی سپرده یا CD) و سایر دارایی‌هایی را در بر می‌گیرد که به‌راحتی قابل تبدیل به پول نقد هستند.

۱. وجه نقد و حساب‌های جاری (که با نام M1 نیز شناخته می‌شوند)

این پایه‌ای‌ترین و نقدشونده‌ترین شکل پول است و شامل موارد زیر می‌شود:

  • پول فیزیکی مانند سکه و اسکناس
  • پول موجود در حساب‌های جاری که با کارت‌های نقدی یا چک قابل استفاده است
  • چک‌های مسافرتی (که امروزه کمتر رایج‌اند ولی همچنان در M1 لحاظ می‌شوند)
  • سایر سپرده‌هایی که شامل حساب‌هایی با نقدشوندگی بالا هستند و می‌توان از آن‌ها برای پرداخت از طریق چک یا کارت نقدی استفاده کرد

۲. حساب‌های پس‌انداز

این نوع حساب‌ها در بانک برای نگهداری پولی هستند که فرد بلافاصله به آن نیاز ندارد. معمولاً این حساب‌ها سود پرداخت می‌کنند، اما ممکن است محدودیت‌هایی برای برداشت داشته باشند.

۳. سپرده‌های مدت‌دار

این نوع سپرده‌ها که گواهی سپرده (Certificate of Deposit یا CD) نیز نامیده می‌شوند، شامل پولی هستند که فرد برای مدت مشخصی در بانک نگه می‌دارد و در مقابل آن سود دریافت می‌کند.

۴. صندوق‌های بازار پول

این صندوق‌ها نوعی صندوق سرمایه‌گذاری مشترک هستند که در دارایی‌های امن و کوتاه‌مدت سرمایه‌گذاری می‌کنند. معمولاً نرخ بهره‌ای بالاتر از حساب‌های پس‌انداز دارند، اما محدودیت‌هایی در برداشت یا استفاده از پول نیز دارند.

شاخص M2 یا کل عرضه پول

شاخص M2 یا کل عرضه پول

شاخص M2 چگونه عمل می‌کند؟

شاخص M2 نشان‌دهنده کل پول موجود در یک اقتصاد است، از جمله وجوهی که به‌راحتی قابل تبدیل به نقد هستند. اگر M2 در حال رشد باشد، به این معناست که پول بیشتری در دسترس قرار دارد. این می‌تواند نشانه‌ای از افزایش پس‌انداز، افزایش وام‌گیری یا بالا رفتن درآمد افراد باشد. چنین شرایطی معمولاً باعث رونق خرید، افزایش سرمایه‌گذاری و رشد فعالیت‌های تجاری می‌شود.

از سوی دیگر، اگر M2 کاهش یابد یا رشد چندانی نداشته باشد، ممکن است نشان‌دهنده کاهش هزینه‌کرد یا افزایش تمایل به پس‌انداز باشد. در چنین وضعیتی، حجم پول در گردش کمتر می‌شود و اقتصاد تمایل به کندی پیدا می‌کند. در نتیجه، درآمد کسب‌وکارها ممکن است کاهش یابد و نرخ بیکاری افزایش پیدا کند.

چه عواملی باعث تغییر در M2 می‌شوند؟

۱. تصمیمات بانک مرکزی

بانک‌های مرکزی از طریق سیاست‌های پولی، نرخ بهره را کنترل و قوانین مربوط به میزان ذخایر بانکی را تعیین می‌کنند. زمانی که بانک مرکزی ایالات متحده (Federal Reserve) نرخ بهره را کاهش می‌دهد، هزینه استقراض کمتر می‌شود. این باعث می‌شود افراد و شرکت‌ها بیشتر وام بگیرند و پول بیشتری وارد چرخه اقتصادی شود که به افزایش M2 منجر می‌گردد.

۲. هزینه‌کرد دولت

اگر دولت از طریق پرداخت یارانه، ارسال چک‌های حمایتی یا افزایش بودجه پروژه‌های عمومی پول وارد اقتصاد کند، حجم پول افزایش می‌یابد. برعکس، کاهش هزینه‌های دولتی یا افزایش مالیات‌ها می‌تواند به کاهش جریان پول منجر شود.

۳. وام‌دهی بانک‌ها

وقتی بانک‌ها وام بیشتری اعطا می‌کنند، پول جدیدی وارد اقتصاد می‌شود و در نتیجه M2 افزایش می‌یابد. اگر بانک‌ها کمتر وام دهند، رشد M2 ممکن است کاهش یابد یا حتی منفی شود.

۴. رفتار مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها

اگر مردم و شرکت‌ها تصمیم بگیرند بیشتر پس‌انداز و کمتر خرج کنند، پول در حساب‌های بانکی باقی می‌ماند و کمتر در اقتصاد به گردش درمی‌آید. این مسئله می‌تواند رشد M2 را کند کند.

شاخص M2 یا کل عرضه پول

۴. رفتار مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها

M2 و تورم

زمانی که پول بیشتری در دسترس باشد، افراد و کسب‌وکارها معمولاً تمایل بیشتری به خرج کردن دارند. اگر این افزایش در هزینه‌کرد، سریع‌تر از توان اقتصاد برای تولید کالا و خدمات اتفاق بیفتد، ممکن است قیمت‌ها افزایش یابد و تورم شکل بگیرد.

در مقابل، اگر رشد M2 متوقف شود یا کاهش یابد، ممکن است نرخ تورم نیز کاهش یابد. اما اگر این کاهش بیش از حد باشد، می‌تواند نشانه‌ای از کند شدن اقتصاد یا حتی ورود به رکود باشد.

به همین دلیل است که بانک‌های مرکزی و سیاست‌گذاران اقتصادی شاخص M2 را با دقت زیر نظر دارند. اگر احساس کنند M2 بیش از حد رشد کرده، ممکن است با افزایش نرخ بهره، تلاش کنند جلوی داغ شدن بیش از حد اقتصاد را بگیرند. در مقابل، اگر M2 بیش از اندازه کاهش یافته باشد، ممکن است نرخ بهره را کاهش دهند تا هزینه‌کرد و وام‌گیری را تشویق کنند.

تأثیر M2 بر بازارهای مالی

شاخص M2 تأثیر زیادی بر بازارهای مالی دارد؛ از جمله بازار رمزارزها، بازار سهام، بازار اوراق قرضه و نرخ بهره.

رمزارزها

وقتی M2 در حال افزایش است و نرخ بهره پایین است، برخی سرمایه‌گذاران با هدف کسب بازدهی بیشتر به‌سمت رمزارزها می‌روند. در دوران سیاست‌های پولی انبساطی، قیمت رمزارزها اغلب افزایش می‌یابد. اما زمانی که M2 کاهش پیدا می‌کند و هزینه وام‌گیری بالا می‌رود، سرمایه‌گذاران ممکن است از دارایی‌های پرریسک مانند رمزارز خارج شوند، که می‌تواند به کاهش قیمت‌ها منجر شود.

بازار سهام

تأثیر M2 بر بازار سهام شباهت زیادی به تأثیر آن بر رمزارزها دارد. وقتی M2 رشد می‌کند، مردم پول بیشتری برای سرمایه‌گذاری در بورس دارند و این مسئله معمولاً باعث رشد قیمت‌ها می‌شود. اما اگر M2 رشد نکند یا کاهش یابد، بازار سهام نیز ممکن است با افت مواجه شود.

شاخص M2 یا کل عرضه پول

بازار سهام

بازار اوراق قرضه

اوراق قرضه معمولاً به‌عنوان گزینه‌ای امن‌تر در سرمایه‌گذاری شناخته می‌شوند. زمانی که M2 افزایش پیدا می‌کند و نرخ بهره پایین است، اوراق قرضه جذاب‌تر می‌شوند، چون بازدهی نسبتاً ثابتی ارائه می‌دهند. اما اگر M2 کاهش یابد و نرخ بهره بالا برود، ارزش اوراق قرضه معمولاً کاهش می‌یابد.

نرخ‌های بهره

نرخ بهره معمولاً رفتاری معکوس با M2 دارد. اگر M2 با سرعت زیاد رشد کند، بانک‌های مرکزی ممکن است برای کنترل تورم، نرخ بهره را افزایش دهند. اما اگر M2 بیش از حد کاهش پیدا کند، ممکن است نرخ بهره کاهش یابد تا وام‌گیری و خرج کردن در اقتصاد تشویق شود.

مثالی واقعی: همه‌گیری کووید-۱۹ و شاخص M2

در دوران همه‌گیری ویروس کرونا، دولت ایالات متحده چک‌های حمایتی برای مردم ارسال کرد، مزایای بیکاری را افزایش و بانک مرکزی آمریکا (Federal Reserve) نرخ بهره را به‌شدت کاهش داد. این اقدامات در مجموع باعث رشد چشم‌گیر شاخص M2 شدند.

تا اوایل سال ۲۰۲۱، شاخص M2 نسبت به سال قبل حدود ۲۷ درصد افزایش یافته بود؛ رشدی بی‌سابقه در تاریخ. اما در سال ۲۰۲۲، زمانی که بانک مرکزی برای مقابله با تورم شروع به افزایش نرخ بهره کرد، سرعت رشد M2 کاهش یافت و در اواخر همان سال، این شاخص وارد محدوده منفی شد. این کاهش، نشانه‌ای از کند شدن اقتصاد و احتمال کاهش نرخ تورم بود.

چرا M2 اهمیت دارد؟

شاخص M2 ابزاری ساده اما قدرتمند برای درک وضعیت اقتصاد است. رشد سریع آن می‌تواند نشانه‌ای از تورم قریب‌الوقوع باشد. در مقابل، کاهش آن ممکن است هشداری درباره کندی رشد اقتصادی یا حتی ورود به رکود باشد.

سیاست‌گذارانی که درباره نرخ بهره، مالیات و هزینه‌های دولت تصمیم‌گیری می‌کنند، از شاخص M2 به‌عنوان راهنمایی برای انتخاب مسیر مناسب استفاده می‌کنند. سرمایه‌گذاران نیز با رصد M2 تلاش می‌کنند مسیر احتمالی بازارها را پیش‌بینی کنند.

کلام آخر

شاخص M2 صرفاً یک عدد نیست؛ بلکه نمایانگر مقدار پول موجود در سیستم اقتصادی و آماده برای استفاده است. این شاخص شامل پول‌های روزمره مانند وجه نقد و حساب‌های جاری و همچنین «شبه‌پول»هایی مانند حساب‌های پس‌انداز و گواهی‌های سپرده می‌شود.

بررسی شاخص M2 به ما کمک می‌کند تا درک بهتری از جهت‌گیری اقتصاد داشته باشیم. رشد سریع آن ممکن است منجر به افزایش اشتغال و هزینه‌کرد شود، اما در عین حال می‌تواند فشارهای تورمی ایجاد کند. رشد کند یا منفی، در کنترل تورم مؤثر است ولی ممکن است باعث کاهش فعالیت‌های اقتصادی شود.

سلب مسئولیت:
تمامی تحلیل‌ها، مقالات و اطلاعات ارائه شده در وب‌سایت آریومکس صرفاً با هدف آموزش و اطلاع‌رسانی تهیه شده‌اند و نباید به‌ عنوان سیگنال خرید، فروش یا توصیه سرمایه‌گذاری تلقی شوند. بازار ارزهای دیجیتال دارای نوسانات بالا و ریسک‌های قابل‌ توجهی است و ممکن است باعث از دست رفتن بخشی یا تمام سرمایه شما شود. آریومکس هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال تصمیمات سرمایه‌گذاری کاربران و زیان‌های احتمالی ناشی از آن‌ها ندارد. پیش از هرگونه سرمایه‌گذاری یا معامله، ضروری است تحقیقات شخصی دقیق انجام داده و در صورت نیاز، با مشاوران مالی متخصص مشورت کنید. استفاده از محتوای وب‌سایت آریومکس به معنای پذیرش مسئولیت کامل کاربر در قبال تصمیمات مالی و نتایج آن‌ها است.

منبع

academy.binance

مصطفی افخمی

علاقه‌مند به حوزه رمزارزها و بلاک‌چین

برچسب ها: