شاخص ترس و طمع ارزهای دیجیتال چیست؟

شاخص ترس و طمع ارزهای دیجیتال، معیاری برای سنجش احساسات حاکم بر این بازار است که عددی بین ۰ تا ۱۰۰ را نشان می‌دهد. این شاخص بر پایه شاخص ترس و طمع CNNMoney که برای تحلیل بازار سهام طراحی شده، توسعه یافته است.

مقدار ۰ تا ۴۹ در این شاخص، نشان‌دهنده غلبه ترس بر فعالان بازار است که اغلب به معنای کاهش ارزش دارایی‌ها و مازاد عرضه تلقی می‌شود. در مقابل، مقادیر ۵۰ تا ۱۰۰ حاکی از طمع سرمایه‌گذاران است که به بیش‌ارزش‌گذاری دارایی‌ها و احتمال شکل‌گیری حباب اشاره دارد.

رصد تغییرات سطح ترس و طمع، می‌تواند به‌عنوان بخشی از استراتژی معاملاتی شما برای تصمیم‌گیری درباره ورود یا خروج از بازار ارزهای دیجیتال به کار رود.

مقدمه

معامله‌گر یا سرمایه‌گذار آگاه، هنگام تصمیم‌گیری برای خرید یا فروش در بازار ارزهای دیجیتال، همواره به دنبال داده‌های پشتیبان است. نمودارهای قیمتی، تحلیل‌های بنیادی و سنجش احساسات بازار از جمله ابزارهایی هستند که می‌توانند در این مسیر مفید باشند. با این حال، بررسی تمام شاخص‌ها و داده‌های موجود، روشی کارآمد برای مدیریت زمان نیست.

شاخص ترس و طمع ارزهای دیجیتال، با ترکیبی از معیارهای بنیادی و محاسبه سنجه‌های احساسی، تصویری کلی از میزان ترس و طمع موجود در بازار ارائه می‌دهد. اگرچه نباید تنها به این شاخص متکی بود، اما می‌تواند در درک فضای کلی بازار رمزارزها راهگشا باشد.

شاخص به معنای عام آن چیست؟

به‌طور سنتی، شاخص مجموعه‌ای از داده‌ها را ترکیب کرده و آن‌ها را در قالب معیار آماری واحدی ارائه می‌دهد. برای نمونه، «میانگین صنعتی داو جونز» (Dow Jones Industrial Average یا DJIA) یکی از مشهورترین شاخص‌هایی است که بازتاب‌دهنده تغییرات ارزش بازار سهام است.

DJIA نوعی شاخص قیمت‌محور است که از ترکیب ارزش سهام ۳۰ شرکت بزرگ حاضر در بورس‌های آمریکا تشکیل می‌شود. معامله‌گران و سرمایه‌گذاران می‌توانند این شاخص را خریداری کنند تا به‌صورت هم‌زمان در سبد سهام این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری داشته باشند.

شاخص ترس و طمع ارزهای دیجیتال نیز نوعی معیار وزنی مبتنی بر داده‌های بازار است؛ اما مشابهت آن با دیگر شاخص‌های قابل معامله، به همین‌جا ختم می‌شود. برخلاف DJIA، این شاخص نوعی ابزار مالی یا محصولی قابل معامله نیست، بلکه صرفاً یک شاخص تحلیلی است که می‌تواند به درک بهتر روندهای بازار کمک کند.

منظور از شاخص بازار چیست؟

شاخص‌های بازار، ابزارهایی هستند که تحلیل داده‌های بازار را برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران ساده‌تر می‌کنند. این شاخص‌ها در انواع مختلف تحلیل بازار از جمله تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی و تحلیل احساسات مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اگر با تحلیل تکنیکال (TA) آشنا باشید، احتمالاً تجربه کار با برخی شاخص‌های این حوزه را دارید. شاخص‌های تحلیل تکنیکال شامل میانگین‌های متحرک ساده تا الگوهای پیچیده‌ای همچون «ابر ایچیموکو» هستند. این شاخص‌ها عمدتاً به بررسی روند قیمت، حجم معاملات و سایر الگوهای آماری می‌پردازند.

شاخص‌های تحلیل بنیادی رویکردی متفاوت دارند. در تحلیل یک توکن یا سهام، هدف اصلی تعیین ارزش ذاتی آن دارایی است. برای مثال، تعداد کاربران یک پروژه و ارزش کل بازار آن می‌تواند به‌عنوان یک شاخص بنیادی مورد بررسی قرار گیرد.

علاوه بر این، شاخص‌های مبتنی‌بر تحلیل احساسات بازار نیز وجود دارند که احساسات و دیدگاه‌های سرمایه‌گذاران و معامله‌گران را اندازه‌گیری می‌کنند. شاخص ترس و طمع ارزهای دیجیتال، یکی از این شاخص‌هاست. از دیگر نمونه‌های این دسته می‌توان به شاخص «گاوی و خرسی» (Bull & Bear Index) از پلتفرم «آگمنتو» (Augmento) و ابزار ویل‌آلرت که جابه‌جایی‌های بزرگ سرمایه‌گذاران کلان (نهنگ‌ها) را ردیابی می‌کند، اشاره کرد.

به‌طور کلی، تحلیل بازار ارزهای دیجیتال تا حد زیادی به بررسی رفتارهای کاربران در شبکه‌های اجتماعی، جوامع کاربری و افکار عمومی وابسته است. از این رو، تحلیل احساسات می‌تواند ابزار مفیدی برای ارزیابی وضعیت این بازار باشد.

شاخص ترس و طمع دقیقاً چیست؟

شبکه CNNMoney در ابتدا شاخص ترس و طمع را برای تحلیل احساسات حاکم بر بازار سهام طراحی کرد. بعدها، وب‌سایت Alternative.me نسخه‌ای از این شاخص را متناسب با بازار ارزهای دیجیتال توسعه داد.

شاخص ترس و طمع ارزهای دیجیتال، با تحلیل مجموعه‌ای از روندها و شاخص‌های مختلف بازار، مشخص می‌کند که معامله‌گران و سرمایه‌گذاران در وضعیت طمع قرار دارند یا ترس. در این شاخص، مقدار ۰ نشان‌دهنده ترس شدید است، در حالی که مقدار ۱۰۰ طمع شدید را نشان می‌دهد. مقدار ۵۰ نیز بیانگر شرایط نسبتاً خنثی در بازار است.

بازاری که در وضعیت ترس به سر می‌برد، می‌تواند نشانه‌ای از کم‌ارزش‌گذاری (دادوستد دارایی کمتر از ارزش حقیقی) ارزهای دیجیتال باشد. ترس بیش‌ازحد ممکن است به فروش هیجانی و ایجاد وحشت در میان سرمایه‌گذاران منجر شود. با این حال، وجود ترس در بازار لزوماً به معنای ورود به یک روند نزولی بلندمدت نیست، بلکه بیشتر می‌توان آن را به‌عنوان یک معیار کوتاه‌مدت یا میان‌مدت برای سنجش احساسات کلی بازار در نظر گرفت.

در مقابل، طمع در بازار شرایطی معکوس را ایجاد می‌کند. اگر سرمایه‌گذاران و معامله‌گران دچار طمع شوند، احتمال بیش‌ارزش‌گذاری دارایی‌ها و شکل‌گیری حباب افزایش می‌یابد. برای مثال، تصور کنید که ترس از دست دادن فرصت (FOMO) باعث شود سرمایه‌گذاران به‌صورت هیجانی اقدام به خرید کنند و قیمت بیت کوین را بیش از حد واقعی آن افزایش دهند. به بیان دیگر، افزایش طمع می‌تواند موجب رشد تقاضای غیرواقعی شود و قیمت دارایی‌ها را به‌طور مصنوعی متورم کند.

شاخص ترس و طمع ارزهای دیجیتال چگونه کار می‌کند؟

وب‌سایت Alternative.me هر روز مقدار جدیدی برای شاخص ترس و طمع ارزهای دیجیتال محاسبه می‌کند که عددی بین ۰ تا ۱۰۰ است. از ژوئیه ۲۰۲۱، این شاخص تنها بر اساس داده‌های مرتبط با بیت کوین تنظیم می‌شود. دلیل این امر، همبستگی قوی بیت کوین با کلیت بازار ارزهای دیجیتال، چه از نظر قیمت و چه از نظر احساسات بازار، است. با این حال، در آینده، برنامه‌هایی برای پوشش سایر رمزارزهای بزرگ از جمله اتر (ETH) و بایننس کوین (BNB) نیز وجود دارد.

شاخص ترس و طمع

طبقه‌بندی شاخص ترس و طمع

مقیاس این شاخص را می‌توان به چهار دسته اصلی تقسیم کرد:

• ۰ تا ۲۴: ترس شدید
• ۲۵ تا ۴۹: ترس
• ۵۰ تا ۷۴: طمع
• ۷۵ تا ۱۰۰: طمع شدید

نحوه محاسبه شاخص

مقدار این شاخص بر اساس ترکیب پنج عامل وزنی مختلف محاسبه می‌شود که هر یک سهم مشخصی در تعیین مقدار نهایی دارند:

نوسان قیمت (۲۵٪ از شاخص)

این عامل، نوسانات فعلی قیمت بیت کوین را با میانگین نوسانات ۳۰ و ۹۰ روز گذشته مقایسه می‌کند. در اینجا، نوسان به‌عنوان معیاری برای سنجش میزان نااطمینانی بازار در نظر گرفته می‌شود.

مومنتوم و حجم بازار (۲۵٪ از شاخص)

در این بخش، حجم معاملات بیت کوین و روند کلی بازار با میانگین ۳۰ و ۹۰ روز گذشته مقایسه می‌شود. اگر حجم معاملات خرید در سطح بالایی باقی بماند، این موضوع نشان‌دهنده احساسات مثبت یا طمع در بازار خواهد بود.

شبکه‌های اجتماعی (۱۵٪ از شاخص)

میزان استفاده از هشتگ‌های مرتبط با بیت کوین در توییتر و نرخ تعامل کاربران بررسی می‌شود. افزایش غیرمعمول تعاملات اجتماعی معمولاً بیشتر با طمع بازار ارتباط دارد تا ترس.

دامیننس یا سهم بیت کوین از بازار (۱۰٪ از شاخص)

این معیار، سهم بیت کوین در کل بازار ارزهای دیجیتال را اندازه‌گیری می‌کند. افزایش دامیننس بیت کوین نشان‌دهنده ورود سرمایه‌گذاران جدید به این رمزارز و احتمال انتقال سرمایه از آلتکوین‌ها به بیت کوین است.

گوگل ترندز (۱۰٪ از شاخص)

این شاخص، میزان جست‌وجوی عبارات مرتبط با بیت کوین در گوگل را بررسی می‌کند. برای مثال، افزایش جست‌وجوی عباراتی مانند «Bitcoin Scam» (کلاهبرداری بیت کوین) نشان‌دهنده افزایش سطح ترس در بازار است.

نتایج نظرسنجی (۱۵٪ از شاخص)

این بخش که بر پایه نظرسنجی‌ها بنا شده بود، در حال حاضر غیرفعال است و مدتی است که به‌روزرسانی نمی‌شود.

چرا شاخص ترس و طمع ارزهای دیجیتال مفید است؟

شاخص ترس و طمع ارزهای دیجیتال می‌تواند ابزار ارزشمندی برای بررسی تغییرات احساسات بازار باشد. نوسانات شدید این شاخص ممکن است فرصتی برای ورود یا خروج از بازار، پیش از آنکه سایر فعالان از روند جدید پیروی کنند، ایجاد کند.

تغییرات قیمتی یک دارایی و شاخص ترس و طمع

برای مثال، با بررسی سه ماه گذشته از تغییرات ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال و مقایسه آن با شاخص ترس و طمع، می‌توان ارتباطی میان نوسانات بازار و تغییرات این شاخص مشاهده کرد.

• نقطه ۱ نشان‌دهنده ۲۶ آوریل ۲۰۲۱ است؛ زمانی که مقدار شاخص از ۷۳ (طمع) به ۲۷ (ترس) سقوط کرد.
• نقطه ۲ آغاز یک کاهش دیگر در ۱۲ مه ۲۰۲۱ را نشان می‌دهد که شاخص از ۶۸ (طمع) به ۲۶ (ترس) تغییر کرد.

با مقایسه این تغییرات با ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال، می‌توان ارتباط میان احساسات بازار و روند کلی آن را بررسی کرد.

در نقطه ۱، ارزش بازار از ۱.۷۸ تریلیون دلار در ۲۶ آوریل شروع شد و تا ۱۲ مه به ۲.۵۳ تریلیون دلار رسید. این روند نشان می‌دهد که تغییر احساسات از طمع به ترس، هم‌زمان با تشکیل یک کف محلی در ارزش بازار رخ داده است. هر چه طمع در بازار بیشتر شود، ارزش بازار افزایش می‌یابد، اما در نقطه اوج، ناگهان احساسات دچار سقوط می‌شود.

در این مثال، شاخص توانسته است یک فرصت خرید و یک سقوط احتمالی در بازار را پیش‌بینی کند. با استفاده از این شاخص، می‌توان بررسی کرد که آیا واکنش احساسی شما نسبت به بازار منطقی است یا بیش‌ازحد هیجانی؟ با این حال، آیا این شاخص همیشه برای تمامی موقعیت‌ها مفید خواهد بود؟ احتمالاً خیر.

آیا می‌توان از شاخص برای تحلیل‌های بلندمدت استفاده کرد؟

این شاخص برای تحلیل بلندمدت روندهای بازار چندان کارایی ندارد. در طول روندهای صعودی (Bull Run) یا نزولی (Bear Run)، چرخه‌های متعددی از ترس و طمع شکل می‌گیرند. این نوسانات برای معامله‌گران نوسانی (Swing Traders) می‌تواند فرصت‌های مناسبی ایجاد کند، اما سرمایه‌گذارانی که به دنبال استراتژی‌های بلندمدت هستند، نمی‌توانند تنها بر این شاخص تکیه کنند.

برای پیش‌بینی تغییر روندهای بزرگ، مانند انتقال از بازار صعودی به نزولی، باید سایر عوامل بازار را نیز تحلیل کرد. همواره توصیه می‌شود که تنها به یک شاخص یا روش تحلیلی متکی نباشید. پیش از هر سرمایه‌گذاری، حتماً تحقیقات خود را انجام دهید (DYOR یا Do Your Own Research) و تنها مبلغی را سرمایه‌گذاری کنید که توانایی از دست دادن آن را دارید.

کلام آخر

شاخص ترس و طمع ارزهای دیجیتال، روشی ساده برای جمع‌آوری و خلاصه‌سازی مجموعه‌ای از داده‌های تحلیل بنیادی و احساسات بازار است. به‌جای اینکه خودتان تمامی این داده‌ها را گردآوری کنید، این شاخص اطلاعات مربوط به رسانه‌های اجتماعی، گوگل ترندز و سایر آمارها را به‌صورت یک معیار ترکیبی ارائه می‌دهد.

اگر قصد دارید این شاخص را در تحلیل‌های خود بگنجانید، توصیه می‌شود که آن را همراه با سایر شاخص‌ها و ابزارهای تحلیلی استفاده کنید تا بتوانید تصویری جامع‌تر و متعادل‌تر از وضعیت بازار داشته باشید.