استیبل کوین چیست و چگونه کار می‌کنند؟
استیبل کوین نوعی دارایی دیجیتال است که ارزش آن به یک دارایی دیگر مانند ارزهای فیات یا فلزات گران‌بها وابسته است. هدف اصلی استیبل‌کوین‌ها حفظ ثبات قیمتی است تا کاربران بتوانند از ریسک نوسانات شدید بازار ارزهای دیجیتال در امان بمانند.
استیبل کوین‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- استیبل کوین‌های با پشتوانه فیات
- استیبل کوین‌های با پشتوانه رمزارزی
- استیبل کوین‌های الگوریتمی
با توجه به کاربرد گسترده و ارزش بازار بالای استیبل‌کوین‌ها، نهادهای نظارتی در حال بررسی دقیق‌تر آن‌ها هستند.
مقدمه
برخلاف تصور رایج، همه ارزهای دیجیتال پرنوسان نیستند. استیبل کوین‌ها دقیقاً با هدف حفظ قیمت ثابت طراحی شده‌اند. در صنعتی که بسیاری از رمزارزها ممکن است یک‌شبه سقوط کنند، نیاز زیادی به ارزهایی وجود دارد که مزایای بلاکچین را با ثبات قیمتی ترکیب کنند.
اگر تاکنون در معاملات یا سرمایه‌گذاری‌های خود از استیبل‌کوین‌ها استفاده نکرده‌اید، شناخت بیشتر این دارایی‌ها و بررسی مزایا و معایب آن‌ها می‌تواند مفید باشد.
استیبل کوین در دنیای ارزهای دیجیتال چیست؟
استیبل‌کوین‌ها دارایی‌های دیجیتالی هستند که ارزش آن‌ها وابسته به ارزهای فیات یا سایر دارایی‌ها است. برای مثال، توکن‌هایی وجود دارند که ارزش آن‌ها به دلار، یورو، ین، طلا و حتی نفت متصل است.
استیبل‌کوین‌ها این امکان را برای دارندگان خود فراهم می‌کنند که بدون مواجهه با نوسانات قیمتی، سود خود را قفل کرده یا ارزش دارایی‌هایشان را در شبکه‌های بلاکچین همتا‌به‌همتا انتقال دهند.
ارزش استیبل کوین‌ها
ارزهایی مانند بیت کوین (BTC) و اتریوم (ETH) از لحاظ تاریخی نوسانات قیمتی شدیدی داشته‌اند. این موضوع اگرچه فرصت‌های زیادی برای سفته‌بازی ایجاد می‌کند، اما معایبی هم دارد.
یکی از مشکلات اصلی این نوسانات، عدم امکان استفاده از ارزهای دیجیتال در پرداخت‌های روزمره است. برای مثال، اگر یک فروشنده ۵ دلار بیت کوین برای یک فنجان قهوه دریافت کند، ممکن است روز بعد ارزش این مقدار بیت کوین ۵۰ درصد کاهش یابد. چنین شرایطی، برنامه‌ریزی مالی و پذیرش پرداخت‌های رمزارزی را برای کسب‌وکارها دشوار می‌کند.
در گذشته، سرمایه‌گذاران و معامله‌گران رمزارزها راهی برای فرار از نوسانات بدون تبدیل دارایی‌های خود به ارز فیات نداشتند. اما ظهور استیبل‌کوین‌ها این مشکل را حل کرد. امروزه، کاربران به‌راحتی می‌توانند با استفاده از استیبل‌کوین‌هایی مانند ترویو‌اس‌دی (TUSD)، از نوسانات بازار خارج شوند یا سود خود را حفظ کنند.
استیبل‌کوین‌ها چگونه کار می‌کنند؟
ایجاد یک رمزارز که ارزش آن به یک دارایی دیگر وابسته باشد، نیازمند یک سازوکار تثبیت قیمت (Pegging Mechanism) است. روش‌های مختلفی برای انجام این کار وجود دارد، اما بیشتر آن‌ها بر استفاده از یک دارایی وثیقه‌ای (Collateral) متکی هستند.
برخی از این روش‌ها موفق‌تر از بقیه بوده‌اند، اما تاکنون هیچ مکانیزمی به‌طور کامل تضمین نکرده است که قیمت استیبل‌کوین همیشه ثابت بماند.
۱. استیبل کوین‌های با پشتوانه فیات
در این مدل، استیبل‌کوین‌ها توسط یک ارز فیات مانند دلار (USD) یا پوند (GBP) پشتیبانی می‌شوند. به‌عنوان مثال، هر TUSD توسط ۱ دلار ذخیره‌شده به‌عنوان وثیقه پشتیبانی می‌شود. کاربران می‌توانند ارز فیات خود را به استیبل کوین تبدیل کنند و بالعکس، آن‌هم با نرخ ثابت تعیین‌شده.
۲. استیبل کوین‌های با پشتوانه رمزارزی
استیبل‌کوین‌های با پشتوانه رمزارزی مشابه مدل با پشتوانه فیات عمل می‌کنند، با این تفاوت که به‌جای ذخیره دلار یا ارز فیات، از ارزهای دیجیتال به‌عنوان وثیقه استفاده می‌شود.
از آنجا که بازار ارزهای دیجیتال بسیار پرنوسان است، این نوع استیبل‌کوین‌ها معمولاً بیش از مقدار موردنیاز (Over-collateralized) وثیقه‌گذاری می‌شوند تا از نوسانات شدید قیمت جلوگیری شود.
این استیبل‌کوین‌ها از قراردادهای هوشمند برای مدیریت ضرب (Minting) و سوزاندن (Burning) توکن‌ها استفاده می‌کنند، که باعث شفافیت و قابلیت حسابرسی توسط کاربران می‌شود.
برخی از این استیبل‌کوین‌ها تحت مدیریت سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO) قرار دارند، که در آن جامعه کاربران می‌تواند درباره تغییرات پروژه رأی‌گیری کند. در چنین مواردی، شما می‌توانید یا در تصمیم‌گیری‌ها شرکت کنید، یا به مدیریت DAO اعتماد کنید.
استیبل کوین های با پشتوانه رمزارزی
مثال: مدل وثیقه‌گذاری DAI
فرض کنید می‌خواهید ۱۰۰ توکن DAI ضرب کنید. برای این کار، باید ۱۵۰ دلار ارز دیجیتال به‌عنوان وثیقه ارائه دهید (یعنی ۱.۵ برابر مقدار موردنیاز). پس از دریافت DAI، می‌توانید آن را برای سرمایه‌گذاری، انتقال یا نگهداری استفاده کنید.
اما اگر ارزش وثیقه شما به زیر سطح مشخصی سقوط کند، وثیقه شما نقد (Liquidated) خواهد شد.
سازوکار تثبیت قیمت DAI
اگر قیمت DAI به زیر ۱ دلار کاهش یابد، سیستم کاربران را تشویق می‌کند تا DAI خود را برای دریافت وثیقه پس بدهند. این کار باعث کاهش عرضه DAI و افزایش قیمت آن به ۱ دلار می‌شود.
اگر قیمت DAI بالاتر از ۱ دلار برود، کاربران تشویق می‌شوند تا DAI جدید ایجاد کنند و آن را بفروشند، که باعث افزایش عرضه و کاهش قیمت می‌شود. این مدل بر اساس نظریه بازی (Game Theory) و الگوریتم‌های زنجیره‌ای (On-Chain Algorithms) طراحی شده است تا قیمت را در محدوده ثابت نگه دارد.
۳. استیبل‌کوین‌های الگوریتمی
استیبل‌کوین‌های الگوریتمی بدون نیاز به پشتوانه ذخیره‌شده کار می‌کنند. در عوض، از الگوریتم‌ها و قراردادهای هوشمند برای مدیریت عرضه توکن‌ها استفاده می‌شود.
این مدل نسبت به دو مدل قبلی کمتر رایج و مدیریت آن دشوارتر است، چراکه بدون وثیقه، هیچ پشتوانه‌ای برای پایداری ارزش آن وجود ندارد.
سازوکار تثبیت قیمت در مدل الگوریتمی
اگر قیمت استیبل کوین به زیر مقدار تعیین‌شده سقوط کند، سیستم عرضه توکن‌ها را کاهش می‌دهد (از طریق قفل کردن، سوزاندن یا خرید مجدد). اگر قیمت بالاتر از مقدار تعیین‌شده برود، توکن‌های جدیدی ضرب می‌شوند تا عرضه افزایش یابد و قیمت کاهش یابد. این مدل از لحاظ تئوری منطقی به نظر می‌رسد، اما در عمل، اجرای موفقیت‌آمیز آن چالش‌برانگیز است.
مزایای استیبل‌کوین‌ها
استیبل‌کوین‌ها ابزارهایی قدرتمند و کاربردی برای سرمایه‌گذاران، معامله‌گران و کاربران ارزهای دیجیتال محسوب می‌شوند. از جمله مهم‌ترین مزایای آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. امکان استفاده برای پرداخت‌های روزمره
ثبات قیمت برای کسب‌وکارها و افراد اهمیت زیادی دارد. به دلیل نوسانات شدید، ارزهای دیجیتال هنوز نتوانسته‌اند به‌طور گسترده برای پرداخت‌های روزانه پذیرفته شوند. اما استیبل‌کوین‌های معتبر معمولاً قیمت خود را حفظ کرده‌اند و همین ویژگی آن‌ها را برای استفاده روزمره مناسب می‌کند.
۲. بهره‌مندی از فناوری بلاکچین
استیبل‌کوین‌ها بر بستر بلاکچین فعالیت می‌کنند و این ویژگی‌ها را دارند:
- امکان ارسال به هر نقطه از جهان، تنها با یک کیف پول دیجیتال که در چند ثانیه قابل ایجاد است.
- عدم امکان خرج مضاعف (Double-Spending) و جلوگیری از تراکنش‌های جعلی.
این ویژگی‌ها باعث شده‌اند که استیبل‌کوین‌ها ابزارهایی بسیار منعطف و کارآمد باشند.
۳. پوشش ریسک سرمایه‌گذاری و معامله‌گری
معامله‌گران و سرمایه‌گذاران می‌توانند بخشی از سبد دارایی‌های خود را به استیبل کوین اختصاص دهند تا ریسک کلی را کاهش دهند.
نگهداری استیبل‌کوین‌ها باعث می‌شود که پرایس اکشن بازار تأثیر کمتری بر ارزش کلی سبد سرمایه‌گذاری داشته باشد. در صورت افت بازار، معامله‌گران می‌توانند ارزهای دیجیتال خود را به استیبل کوین تبدیل کرده و در قیمت‌های پایین‌تر دوباره وارد بازار شوند (معروف به شورت‌کردن بازار).
استیبل‌کوین‌ها امکان ورود و خروج سریع از موقعیت‌های معاملاتی را بدون نیاز به برداشت پول از شبکه بلاکچین فراهم می‌کنند.
معایب استیبل‌کوین‌ها
با وجود پتانسیل بالا در گسترش پذیرش ارزهای دیجیتال، استیبل کوین‌ها هنوز با چالش‌هایی مواجه هستند:
۱. عدم تضمین حفظ ارزش ثابت
اگرچه برخی از استیبل کوین‌های بزرگ سابقه خوبی در حفظ ارزش خود دارند، اما پروژه‌های بسیاری نیز در این زمینه شکست خورده‌اند. اگر یک استیبل کوین به‌طور مداوم در حفظ ارزش خود دچار مشکل شود، ممکن است به‌سرعت ارزش خود را از دست بدهد.
۲. کمبود شفافیت
همه استیبل کوین‌ها گزارش حسابرسی عمومی منتشر نمی‌کنند. بسیاری از پروژه‌ها تنها به ارائه تأییدیه‌های دوره‌ای از سوی حسابرسان خصوصی بسنده می‌کنند، که به جای حسابرسی کامل، فقط صحت برخی داده‌ها را بررسی می‌کند.
۳. متمرکز بودن استیبل‌کوین‌های با پشتوانه فیات
استیبل کوین‌های دارای پشتوانه فیات معمولاً توسط یک نهاد مرکزی مدیریت می‌شوند، که وثیقه آن‌ها را نگهداری می‌کند. این نهاد ممکن است تحت قوانین مالی و نظارتی خارجی قرار بگیرد، که می‌تواند کنترل زیادی بر استیبل‌کوین‌ها اعمال کند. کاربران باید به این نهاد اعتماد کنند که به‌اندازه ذخایر ادعاشده، دارایی واقعی در اختیار دارد.
۴. اتکای استیبل‌کوین‌های رمزارزی و الگوریتمی به جامعه کاربران
استیبل‌کوین‌های با پشتوانه رمزارزی و مدل‌های بدون وثیقه، به حمایت جامعه کاربران خود وابسته هستند. بسیاری از پروژه‌های رمزارزی دارای سازوکارهای حاکمیتی باز هستند که به کاربران اجازه می‌دهد در توسعه و مدیریت پروژه شرکت کنند.
در این مدل‌ها، کاربران باید یا در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت کنند یا به توسعه‌دهندگان و جامعه اعتماد داشته باشند که پروژه را به درستی مدیریت کنند.
استیبل کوین
نمونه‌هایی از استیبل‌کوین‌ها
۱. استیبل‌کوین با پشتوانه رمزارزی: DAI (پروژه MakerDAO)
DAI یک استیبل کوین با پشتوانه ارز دیجیتال است که بر بستر اتریوم فعالیت می‌کند و قیمت آن به دلار آمریکا متصل است.
- مدیریت این کوین بر عهده جامعه MakerDAO است که توکن حاکمیتی MKR را در اختیار دارد.
- دارندگان MKR می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های پروژه رأی دهند و تغییرات پیشنهادی را تصویب کنند.
- برای مقابله با نوسانات بازار ارزهای دیجیتال، DAI بیش از مقدار لازم وثیقه‌گذاری می‌شود.
- کاربران برای ضرب DAI، باید در موقعیت‌های بدهی وثیقه‌ای (CDP) قرار بگیرند که توسط قراردادهای هوشمند مدیریت می‌شود.
۲. استیبل‌کوین با پشتوانه فیات: TrueUSD (TUSD)
TUSD یک استیبل کوین متصل به دلار آمریکا است که امکان حسابرسی مستقل و تأیید آنی ذخایر را فراهم می‌کند.
- اولین استیبل‌کوینی است که فرآیند ضرب توکن را به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده و با تأیید آنی در بلاکچین کنترل می‌کند.
- ذخایر این استیبل‌کوین به‌صورت برون‌زنجیره‌ای (Off-Chain) و به دلار آمریکا نگهداری می‌شود.
- از مکانیزم Chainlink Proof of Reserve برای پایش ذخایر استفاده می‌کند، به این ترتیب کاربران می‌توانند به‌طور مستقل تأیید کنند که TUSD واقعاً پشتوانه دلاری دارد.
آیا استیبل‌کوین‌ها تحت نظارت قانونی هستند؟
ترکیب ارزهای فیات و رمزارزها در استیبل‌کوین‌ها، توجه نهادهای نظارتی در سراسر جهان را به خود جلب کرده است.
- به دلیل ثبات قیمتی، استیبل کوین‌ها علاوه بر معاملات سفته‌بازانه، برای تراکنش‌های سریع و کم‌هزینه بین‌المللی نیز مفید هستند.
- برخی کشورها حتی در حال آزمایش توسعه استیبل کوین‌های اختصاصی خود هستند.
- به‌عنوان یک نوع ارز دیجیتال، استیبل‌کوین‌ها احتمالاً مشمول همان قوانین و مقررات رمزارزها در حوزه‌های قضایی مختلف خواهند بود.
- عرضه استیبل‌کوین‌هایی که دارای ذخایر فیات هستند، ممکن است نیاز به تأییدیه‌های نظارتی خاص داشته باشد.
کلام آخر
در دنیای امروز، به‌سختی می‌توان سرمایه‌گذار یا معامله‌گری را یافت که تاکنون استیبل‌کوین نگهداری نکرده باشد. استیبل‌کوین‌ها در صرافی‌های ارز دیجیتال نگهداری می‌شوند تا معامله‌گران بتوانند سریعاً از فرصت‌های بازار استفاده کنند.
این دارایی‌ها امکان ورود و خروج آسان به موقعیت‌های معاملاتی را فراهم می‌کنند، بدون نیاز به تبدیل ارز دیجیتال به پول فیات. علاوه بر معاملات و سرمایه‌گذاری، استیبل‌کوین‌ها می‌توانند برای پرداخت‌ها و انتقالات بین‌المللی نیز مورد استفاده قرار گیرند.
با این حال، ریسک‌های مرتبط با استیبل‌کوین‌ها نباید نادیده گرفته شوند. در گذشته، پروژه‌هایی دچار مشکلات حفظ ارزش، کمبود ذخایر و حتی شکایات قضایی شده‌اند.
اگرچه استیبل‌کوین‌ها ابزارهای قدرتمندی در دنیای مالی جدید هستند، اما همچنان در دسته رمزارزها قرار دارند و ریسک‌های مشابهی را به همراه دارند.
تمامی تحلیل‌ها، مقالات و اطلاعات ارائه شده در وب‌سایت آریومکس صرفاً با هدف آموزش و اطلاع‌رسانی تهیه شده‌اند و نباید به عنوان سیگنال خرید، فروش یا توصیه سرمایه‌گذاری تلقی شوند. بازار ارزهای دیجیتال دارای نوسانات بالا و ریسک‌های قابل توجهی است و ممکن است باعث از دست رفتن بخشی یا تمام سرمایه شما شود. آریومکس هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال تصمیمات سرمایه‌گذاری کاربران و زیان‌های احتمالی ناشی از آن‌ها ندارد. پیش از هرگونه سرمایه‌گذاری یا معامله، ضروری است تحقیقات شخصی دقیق انجام داده و در صورت نیاز، با مشاوران مالی متخصص مشورت کنید. استفاده از محتوای وب‌سایت آریومکس به معنای پذیرش مسئولیت کامل کاربر در قبال تصمیمات مالی و نتایج آن‌ها است.
