استخراج نقدینگی (Liquidity Mining) چیست و مقایسه آن با سهامداری (stking)

امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) یک سیستم مالی جدید است که در آینده‌ امور مالی سنتی را به چالش خواهد کشید. DeFi بسیاری از واسطه‌های متمرکز را حذف می‌کند و فعالان بازار می‌توانند مستقیماً از طریق قراردادهای هوشمند با یکدیگر تعامل داشته باشند.
DeFi بسیاری از خدمات موجود در امور مالی سنتی را شبیه‌سازی می‌کند و با انجام این کار فرصت‌هایی را برای سرمایه‌‌گذارانی که دارایی‌های دیجیتال دارند، جهت تولید بازدهی بیشتر ایجاد می‌کند.

قبل از اینکه به مبحث استخراج نقدینگی بپردازیم، درک نحوه عملکرد DEX‌ ها (صرافی های غیرمتمرکز) برای تسهیل درک بهتر از استخراج نقدینگی بسیار مهم است. صرافی های متمرکز از مدل لیست سفارش استفاده می‌کنند. یک پایگاه داده متمرکز سفارشات خرید و فروش مختلفی را با قیمت‌های متفاوت نگهداری می‌کند و صرافی دو معامله‌گر را که معیارهایشان مطابقت دارند، به یکدیگر اتصال می‌دهد. در همین حال، صرافی های غیرمتمرکز با مدل AMM (بازارساز خودکار) کار می‌کنند و به معاملات دارایی‌های دیجیتال از طریق استخرهای نقدینگی اجازه می‌دهند. مدل AMM به لایه اصلی DEX تبدیل شده است و تمامی این مبادلات غیرمتمرکز را تأمین می‌کند.

یکی از بهترین صرافی های غیرمتمرکز در امور مالی غیرمتمرکز Uniswap می‌باشد. این صرافی بزرگ‌ترین DEX در شبکه اتریوم، پیشگام مدل AMM بود که به‌طور جهانی پذیرفته شد. ازآنجایی‌که این پلتفرم نیاز زیادی برای ایجاد نقدینگی داشت، توانست با ارائه یک سرویس سوآپ کارآمد، روشی را برای سرمایه‌‌گذاران ایجاد کند تا از طریق استخراج نقدینگی و همچنین کارمزد سوآپ، بازدهی داشته باشد. این مقاله به تشریح اصول این استراتژی در حوزه DeFi می‌پردازد.

استخراج نقدینگی (Liquidity Mining) چیست؟

کشت سود یا Yield farming شامل بسیاری از فعالیت‌ها در DeFi است که در آن سرمایه‌گذاران از دارایی‌های موجود خود برای کسب سود بیشتر استفاده می‌کنند. استخراج نقدینگی زیربنای این تعریف است و در بیان ساده، استخراج نقدینگی خود را به‌عنوان سرمایه‌گذارانی تعریف می‌کند که دارایی‌های خود را به یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) یا یک پلتفرم در امور مالی غیرمتمرکز وام می‌دهند و به ازای ایجاد نقدینگی به سرمایه‌‌گذاران پاداش داده می‌شود. به‌طور خاص، در اکثر برنامه‌های استخراج نقدینگی، کاربران علاوه‌بر پاداش‌های توکن حاکمیتی، نقدینگی را در قالب توکن های LP (ارائه‌دهنده نقدینگی) در ازای درصدی از کارمزدهای معاملاتی ایجاد شده توسط استخر نقدینگی، ارائه می‌کنند.

استخراج نقدینگی چگونه کار می‌کند؟

استخرهای نقدینگی ستون فقرات کل اکوسیستم DeFi را تشکیل می‌دهند و امکان تجارت غیرمتمرکز را فراهم می‌کنند. معامله‌گران به‌جای تعامل سنتی بین خریداران و فروشندگان، مستقیماً با استخر معامله می‌کنند. استخر باید نسبت مساوی از دارایی‌های سپرده شده را حفظ کند که قیمت دارایی‌های درون مجموعه را تعیین می‌کند. توکن های LP توسط سرمایه‌گذارانی ایجاد می‌شوند که نقدینگی عرضه می‌کنند و بخش‌های مساوی از استخر انتخاب‌شده را تشکیل می‌دهند.

سرمایه‌‌گذاران برای تأمین نقدینگی با کارمزد معاملاتی پاداش می‌گیرند. هرچه سهم آن‌ها در استخر نقدینگی بیشتر باشد، درصد پاداش آن‌ها بیشتر است. علاوه‌بر کارمزدها، جوایز معمولاً به‌صورت توکن بومی پلتفرم نیز پرداخت می‌شود که اغلب به‌عنوان توکن حاکمیتی عمل می‌کند و به دارندگان این حق را می‌دهد تا درمورد مسیر آینده پروتکل و حتی گاهی اوقات نحوه توزیع جوایز توسط پلتفرم رأی دهند.

استخراج نقدینگی به‌طور مرکزی یک انگیزه مالی برای تضمین بهترین تجربه تجاری برای معامله‌گرانی است که در مبادلات غیرمتمرکز معامله می‌کنند. سرمایه‌گذاران توکن های LP را با بخش‌های مساوی از جفت‌های معاملاتی تشکیل می‌دهند، آن‌ها را در قرارداد استخر نقدینگی سپرده‌گذاری می‌کنند و سپس بخشی از کارمزد معاملاتی مرتبط با آن جفت را به‌علاوه پاداش‌های توکن حاکمیتی دریافت می‌کنند.

میزان محبوبیت استخراج نقدینگی

استخراج نقدینگی (Liquidity Mining) نقش بسیار مهمی در توسعه DeFi ایفا کرده است و احتمالاً بخشی جدایی‌ناپذیر از نحوه عملکرد DeFi خواهد بود. استخراج نقدینگی اجازه می‌دهد تا هنگامی که پروتکل‌ها نقدینگی موردنیاز را تأمین کنند، توکن ها را به‌طور عادلانه بین سرمایه‌‌گذاران توزیع کنند و امکان تجارت کارآمد و بدون مجوز دارایی‌های دیجیتال را فراهم نمایند. بدون استخراج نقدینگی احتمالاً معاملات دیفای در مقیاس فعلی وجود نخواهد داشت. استخراج نقدینگی و DEFI با روشی یکسان به بلوغ رسیده‌اند.

در تابستان سال 2020، شاهد محبوبیت استخراج نقدینگی در سراسر صنعت بلاکچین بودیم. سرمایه‌گذاران جفت‌هایی ایجاد می‌کردند که سودهای سالانه APY‌های سه رقمی، گاهی اوقات حتی چهار رقمی ارائه می‌کردند و کشت سود (Yield farming) تبدیل به کلمه‌ای گشت که همه‌جا شنیده می‌شد. علی‌رغم استفاده از اصطلاح کشت سود، مردم اغلب به استخراج نقدینگی اشاره می‌کردند. در طول تابستان 2020 حوزه DEFI، با شروع یک روند صعودی عظیم برای دارایی‌های دیجیتال، بسیار پرسود و در اوج محبوبیت خود در فرهنگ عامه بود. استخراج نقدینگی در بین علاقه‌مندان به DeFi همچنان محبوب است، اما با روش‌های متنوع‌تر سرمایه‌گذاری به استراتژی‌های مختلف تخصیص داده شده است و کسب درآمد با دارایی‌های دیجیتال با روش‌های گوناگونی فراهم شده است.

استخراج نقدینگی در محیط اقتصاد کلان و با نوسانات بالا در بازار، در صورت وجود بازار نزولی طولانی می‌تواند ضررهای دائمی را به خطر بزرگ‌تری برای سرمایه‌‌گذاران تبدیل کند زیرا ارزش سپرده سرمایه‌‌گذارانی که دارایی دیجیتال سرمایه‌گذاری کرده‌اند می‌تواند کاهش یابد. استخراج نقدینگی، پایه و اساس مبادلات غیرمتمرکز باقی مانده است، همچنان بخش‌های وسیعی از نقدینگی را جذب کرده و بسیار پایدارتر شده است. سودهای سالانه یا همان ‌APY‌ها کاهش یافته‌اند که برای آینده بلندمدت استخراج نقدینگی که همچنان نقش اصلی را در DeFi ایفا خواهد کرد، یک مزیت بزرگ است.

مزایای کلیدی در استخراج نقدینگی چیست؟

درآمد غیرفعال استخراج نقدینگی یکی از بهترین راه‌ها برای سرمایه‌گذاران جهت کسب سود بیشتر با دارایی‌های دیجیتال موجود خود است. سودآوری در استخراج نقدینگی بازدهی بسیار بالاتری نسبت به ابزارهای سرمایه‌گذاری معمولی ارائه می‌دهد و اگر سرمایه‌‌گذاران جوایز دریافت شده با توکن بومی را در درازمدت نگه دارند در صورت افزایش قیمت توکن می‌توانند درآمد بیشتری کسب کنند. استخراج نقدینگی بخشی ضروری از DeFi است، سرمایه‌گذارانی که نقدینگی ارائه می‌کنند به رشد DeFi کمک کرده و بر کل اکوسیستم تأثیر مثبت می‌گذارند، معاملات بهینه‌تر را تسهیل می‌کنند و بازارهای دارای نقدینگی بالایی را ایجاد می‌کنند.

هرکسی می‌تواند نقدینگی ارائه کند، مشروط بر اینکه کیف پولی غیرمتمرکز داشته باشد و در آن دارایی‌های دیجیتال قابل‌قبول داشته باشد. هیچ مقدار حداقلی برای وام‌دهی سرمایه وجود ندارد و ارائه‌دهندگان نقدینگی می‌توانند پاداش‌های خود را برای افزایش سهام خود در استخر ترکیب کنند و این استراتژی را برای تمامی سطوح سرمایه‌‌گذاران در دسترس قرار دهند. حاکمیت توزیع‌شده صرافی های غیرمتمرکز، از استخرهای نقدینگی برای توزیع توکن های حاکمیتی خود استفاده می‌کنند. پاداش دادن به کاربران پلتفرم با سهام مالکیت و توانایی هدایت توسعه پروتکل از ویژگی‌های برتر پاداش‌دهی با این نوع توکن ها است.

مقایسه استخراج نقدینگی (Liquidity Mining) با سهامداری (Staking)

Staking معمولاً به زمانی اشاره دارد که کاربران دارایی‌های خود را برای کمک به ایمن کردن یک بلاکچین و اعتبارسنجی تراکنش‌ها قفل می‌کنند و معمولاً در شبکه‌هایی در دسترس هستند که از مکانیسم اجماع PoS (اثبات سهام) استفاده می‌کنند. سرمایه‌گذاران توکن ها را به اعتبارسنج‌ها واگذار می‌کنند و درصورتی‌که اعتبارسنجی آن‌ها برای ایجاد بلوک انتخاب شود، پاداش‌های بلوک را دریافت می‌کنند. سرمایه‌ سرمایه‌گذاران با استیک‌ کردن در معرض ریسک کمتری نسبت به استخراج نقدینگی قرار می‌گیرد و تنها شامل یک توکن است که تشخیص ریسک و نوسانات را آسان‌تر می‌کند.

تفاوت استخراج نقدینگی و کشت سود (Yield farming)

Yield farming اصطلاح شناخته‌شده‌تری برای کسب بازدهی با دارایی‌های دیجیتال است و شامل استخراج نقدینگی، سهام‌داری و وام‌دهی می‌شود. استخراج نقدینگی معمولاً چیزی است که مردم هنگام صحبت درمورد کشت سود در نظر می‌گیرند. تفاوت اصلی این است که کشت سود از نظر دامنه گسترده‌تر است و می‌تواند برای انواع مختلف پلتفرم‌ها اعمال شود.

خطرات استخراج نقدینگی (Liquidity Mining)

استخراج نقدینگی بازدهی بالایی را به همراه داشته و طبیعتاً ریسک نسبتاً زیادی را به همراه دارد. دو خطر بزرگ برای سرمایه‌‌گذاران، نوسانات شدید و بازیگران بد (مانند هکرها و یا تیم خود پروژه که با اهداف غیراخلاقی پروژه را ایجاد کرده‌اند) در بازار می‌باشند.

نوسانات: دارایی‌های دیجیتال نوسان قیمت زیادی دارند و ضرر دائمی، تفاوت ارزش سپرده در زمان آزاد‌سازی و برداشت است. این اصطلاح برای توصیف زیان‌هایی است که ارائه‌دهندگان نقدینگی به دلیل واگرایی قیمت‌ها، با آن مواجه می‌شوند. دارایی‌های بی‌ثبات‌تر زیان دائمی بیشتری را تجربه می‌کنند. در شرایط خاص، سرمایه‌‌گذاران فقط با نگه داشتن دارایی‌ها به‌جای ایجاد یک توکن LP، سود بیشتری تولید می‌کنند. فرض کلی این است که کارمزدهای معاملاتی زیان ناپایدار را جبران می‌کند.

بازیگران بد: اکثر سرمایه‌‌گذاران نمی‌توانند کدنویسی کنند و بنابراین قراردادهای هوشمند را درک نمی‌کنند. زمانی که بازیگران بد به یک پلتفرم ضربه می‌زنند، معمولاً هنگامی است که توسعه‌دهندگان تمام توکن های خود را تخلیه می‌کنند و نقدینگی را از استخر تخلیه می‌کنند یا از یک درب پشتی در قرارداد هوشمند برای حذف وجوه سرمایه‌گذاران استفاده می‌کنند. این امر در تابستان 2020 رایج بود، اما با بزرگ‌تر شدن فضای صنعت رمزارزها، پذیرش ممیزی قراردادهای هوشمند و تیم‌هایی که تحت KYC قرار می‌گیرند به کاهش این حوادث کمک کرده است.

آینده استخراج نقدینگی (Liquidity Mining)

استخراج نقدینگی به سنگ بنای نحوه عملکرد DeFi تبدیل شده است و نقشی مستمر در این حوزه ایفا خواهد کرد. زمانی که بازار نزولی بازار رمزارزها را در بر گرفت، سرمایه‌گذاران برای تولید بازدهی با دارایی‌های پایدار، به تأمین نقدینگی برای استیبل کوین‌ها روی آوردند؛ و زمانی که بازار صعودی باشد و محیط به‌طور فزاینده‌ای ریسک‌پذیر شود، سرمایه‌گذاران احتمالاً نقدینگی را به جفت‌های بی‌ثبات‌تر ارائه می‌کنند. DeFi به‌سرعت در حال تکامل است، استخراج نقدینگی به نفع کل اکوسیستم رمزارزها بوده و در آينده این صنعت نقش پررنگی خواهد داشت.

جمع‌بندی

مدل Automated Market Maker یا همان بازارساز خودکار به صرافی های غیرمتمرکز اجازه می‌دهد تا با عمق نقدینگی بسیار بالا که حتی با صرافی های متمرکز رقابت می‌کند، رشد کنند. استخراج نقدینگی با تشویق کاربران به سپرده‌گذاری نقدینگی، زیربنای این مدل معاملاتی است. ارائه‌دهندگان نقدینگی اجزای حیاتی صرافی های غیرمتمرکز (DEXها) را برای عملکرد بهینه، تشکیل می‌دهند. استخراج نقدینگی هم برای DeFi و هم برای سرمایه‌‌گذاران موفقیت به ارمغان می‌آورد و به DEX‌ها در ارائه تجربه کاربری بهتر با نقدینگی تقویت شده کمک می‌کند. رویکرد جدید DeFi به خدمات مالی، استخراج نقدینگی را به‌عنوان درآمد غیرفعال نوین برای سرمایه‌گذاران صنعت رمزارز، معرفی کرده است.